İlaç fiyatlandırma sisteminde yıllardır süren yapısal sorunlar ve güncel ekonomik gerçekliklerden uzak olan ilaç kuru, Türk ilaç endüstrisini tarihinin en büyük darboğazlarından birine sürüklüyor. Türkiye ilaç pazarı geçen yıl kutu bazında %3,9 oranında küçülürken, bu daralma 2025’in ilk çeyreğinde de devam etti ve pazar yüzde 3,1 oranında geriledi. En çarpıcı veri ise üretim tarafında yaşandı. 2024 yılında ilaç sanayi üretimi %7,3 oranında düşerken, Nisan 2025 itibarıyla bu gerileme yıllık ortalamada %10,8 seviyesine ulaştı.

Değerli okurlar, Türkiye net bir şekilde ilaç ithalatçısı bir ülke. Bunda geçmiş on yıllar öncesinde pek çok yerli markanın satılmasının ve bir türlü kur dengesinin kurulamasmasının büyük etkisi var. Tüm bu cendereler içinden geçerken az sayıda kalan yerli ilaç sektörü şimdilerde yine can çekişiyor. Sektörde üretim daralırken, birçok firma ayakta kalma savaşı veriyor. Bu konuda görüş veren İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) Genel Sekreteri Savaş Malkoç Türkiye’nin ilaçta yerli üretim gücünün tehdit altında olduğu ve acil çözüm adımları atılmazsa kalıcı hasarların kaçınılmaz olacağı uyarısında bulundu.

Kur Güncellemesi Şart

Ülkemizde; ilaç fiyatları, mevcut durumda, bir önceki yılın ortalama Avro kurunun %60’ı alınarak ve yılda sadece bir defa belirlenen ilaç kuruna göre hesaplanıyor. Referans fiyatlandırma sistemi devreye alındığında piyasa kurunun %100’üne tekabül eden ilaç kuru geldiğimiz noktada güncel kurun sadece %46’sına denk geliyor. SGK’ya verilen ortalama %27’lik iskontoları da dikkate aldığımızda bu oran %32’lere kadar düşüyor. İşte yerli ilaç temsilcisinin de isyanı rakamların bu kadar düşük olmasına. %60 katsayısının 2019 yılı öncesinde olduğu gibi yeniden %70’e çıkartılması ve bu oran doğrultusunda temmuz ayı içerisinde ilaç kurunun kurdaki gelişmeler ve maliyet artışlarına uygun şekilde güncellenmesi talep ediliyor.

Sektör temsilcilerinin bir diğer isyanı da illaç kurunun yıl içerisinde 4 defa güncellenmesi ve ilaç kurundaki günümüz koşullarına uygun değişikliklerin yapılması yönünde. İEİS Genel Sekreteri Savaş Malkoç, ilaçta bu tablonun devamında ısrarcı olunması halinde ilaç arz güvenliğinde ciddi sıkıntıların oluşacağına dikkati çekiyor. İlaç sanayinin yıllardır maruz kaldığı bu ekonomik baskının artık katlanılamaz bir noktada olduğunu belirten Malkoç, ilaç kuru ile piyasa kuru arasındaki makasın sürekli açılması, artan maliyetler ve yüksek kredi faizi firmaları iflas noktasına sürüklediğini belirtiyor.

Evet sektör gerçekten zorda sevgili okular, öyle ki, Malkoç’a göre bugün birçok firma konkordato ilan etmeyi değerlendiriyor, bazıları ise satış sürecinde. Bu şartlar altında Türkiye uzun yıllardır yaptığı yatırımların sonucu olarak başardığı kullanılan her 100 kutu ilacın 92’sini üretme kabiliyetini kaybetme riskiyle karşı karşıya. Türkiye’de pek çok sektörde olduğu gibi mevcut maliyet baskısı nedeniyle bugün ilaç üretimi ciddi can çekişiyor. Bu yalnızca sanayimizin değil, halk sağlığının da doğrudan tehdit altına girmesi anlamına geliyor. Eğer acil önlem alınmazsa, yakın gelecekte ilaç yoklukları kaçınılmaz olacaktır.

Sevgi&Saygı