Dünyada ‘Düşük Sağlık Okuryazarlığı’ diye bir kavram var. Anlamı şu; toplumlarda sağlık sisteminden etkin yararlanmayı, tedavileri takip etmeyi ve kronik durumları yönetmeyi zorlaştıran, bu nedenle de daha fazla acil servis ziyaretine ve reçeteli ilaç kullanımına yol açan bir durum. Türkiye'de düşük sağlık okuryazarlığına sahip bireylerin yıllık sağlık harcamasının yüksek okuryazarlık seviyesine sahip bireylerden yaklaşık üç kat fazla olduğunu ortaya koyuyor. Öyle ki; sağlık okuryazarlığında sadece yüzde 25 oranında bir iyileşmeyle bile Türkiye sağlık sisteminde yıllık 6,3 milyar ABD Doları tasarruf sağlayabiliyor.

Sevgili okurlar, sağlık hizmetleri gerek bizlerin gerekse devletlerin en büyük gider kalemlerinden biri. Sağlık okuryazarlığında küçük bir artışla yani biraz daha bilinçli ilaç ve acil servis kullanmayla bile çok yüksek tasarruf mümkün. Haleon’un desteğiyle hazırlanan Sağlıkta Kapsayıcılık Endeksi’nin üçüncü fazı, Türkiye de dahil 40 ülkede yaşanan bu zorlukların sağlık sistemleri ve ekonomi üzerindeki etkilerini analiz ediyor. Veriler çok çarpıcı. Nasıl mı? Örneklerle ilerleyelim isterseniz…

Diş çürüğü gibi çoğu zaman önlenebilir ağız sağlığı sorunları, dünya genelinde yaklaşık 2 milyar kişiyi etkiliyor ve Türkiye’de de yaygın olarak görülüyor. Özellikle dar gelirli bireyler; tütün kullanımı, şekerli gıdaların sık tüketimi, yetersiz ağız hijyeni, florür eksikliği ve sağlık bilgilerine sınırlı erişim nedeniyle daha yüksek risk altında. Endekse göre, bu alanda uygulanacak evrensel müdahaleler Türkiye’ye 1,9 milyar ABD doları tasarruf sağlayabilirken, dar gelirli grupları önceliklendiren hedefli müdahalelerle bu rakam 3,5 milyar ABD dolarına kadar çıkabiliyor. Araştırma, düzenli bakım ve erken müdahaleye dayalı programların, Türkiye’nin önümüzdeki 10 yılda tip 2 diyabete bağlı sağlık harcamalarını yaklaşık 1,6 milyar ABD doları azaltabileceğini de gösteriyor. Dahası da var, devam ediyorum…

Türkiye’de üreme çağındaki her üç kadından biri (%29,8) anemi ile mücadele ediyor. Mikro besin eksikliklerinin önlenmesi ile yılda 1,4 milyar ABD doları tasarruf sağlanabiliyor. Kas-İskelet rahatsızlıklarının önlenmesine yönelik müdahaleler, %40’ın üzerinde ekonomik kazanç potansiyeli taşıyor. Bu tür rahatsızlıkların erken dönemde önlenmesine yönelik sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılmasıyla, 50 yaş üzeri bireylerde yılda 683 milyon ABD doları, kadınlarda ise 843 milyon ABD doları düzeyinde ekonomik kazanç elde edilebiliyor

Değerli okurlar; Tüketici sağlığı alanında faaliyet gösteren Haleon firmasının hazırladığı Sağlıkta Kapsayıcılık Endeksi özellikle; özel sektöre, kamuya ve sivil topluma güçlü bir yol haritası sunuyor. Bu araştırma, Türkiye’de sağlık alanında atılacak küçük adımların dahi iş gücü verimliliğinden kamu tasarrufuna kadar birçok alanda sağlayacağı faydayı net biçimde orta koyuyor. Özellikle kadınların, yaşlıların, dar gelirli grupların ve sağlık okuryazarlığı düşük kişilerin güçlendirilmesi, sistemin tamamına değer katıyor.

Unutmayalım, kapsayıcı sağlık sistemleri yalnızca bireylerin yaşam kalitesini değil, ülke ekonomilerini de güçlendiriyor.