Borçlu olmak, insanlar için de devletler için de
iyi değildir. Hele borcu ödeyemeyecek durumda olmak, çok vahim sonuçlara neden
olabilir. Bu yüzden ağır bedeller ödenmek zorunda kalınır! İnsanlık tarihi
bunun örnekleriyle doludur. Ders almasını bilmek, tarihin tekerrür etmesini de
önler! Borçlu olmak, bireyleri yoksullaştırıp, köleleştirirken, devletlerin de
egemenlik ve bağımsızlığını
kaybettirir. Çünkü insanlar için de devletler
için de gerçek güç; ekonomik bağımsızlıktan geçer. Borçlu olmak ve ödeyememek
güç kaybettirir!
Bu yüzden de; “Borç, köle olmanın başlangıcıdır”
der, Victor Hugo.
Balzac da “Borçlar, düşüncelerle ödenmez”
diyerek, çalışmanın, üretmenin önemini vurgular. Aslında ürettiğimiz ve
kazandığımız oranda harcama yapar, olanla yetinirsek, yani; “Ayağını yorganına
göre uzat” atasözünü düstur edinirsek, borçlanmadan ve kimseye boyun eğmeden
yaşamak hiç de zor olmazdı. Tabii bunun için, yalınlık, sadelik ve
alçakgönüllülük gibi erdemleri içselleştirmiş bir hayat felsefemiz de olmalı.
Çünkü, hiç kuşkusuz, gösteriş, şatafat ve görgüsüzlük de insanı kazandığından
daha çok harcamaya ve borçlanmaya iter.
Borç alıp verme konusunda söylenmiş
atasözlerinin yanı sıra, ünlü insanların bu konudaki görüşlerini özetleyen
veciz sözler de var. İşte onlardan bazıları:
“ Borcunu azalt ki, hür olarak yaşayabilesin.”
Hz. Ali
“ Borç verdiğin adamı, dostluktan silmek gerek.”
Dostoyevski”
“ Borcun ilacını bilirim, verip kurtulmaktır.”
A. Smith
“ Bir kez borca alıştın mı, sonra dilenirsin.”
Ernest Hemingway
“ Borç ödemekten daha zor bir şey vardır, borç
almak.” Baraccio
“ Ne borçlu ne alacaklı ol, yoksa hem paranı hem
de arkadaşını kaybedersin.” William Shakespeare
“ Düşmanına borç verirsen, onu kazanırsın,
dostuna borç verirsen, onu kaybedersin.” Benjamin Franklin
“ Büyük borçlar, insanları değer bilmeye değil,
kin beslemeye yöneltir.” Friedrich Nietzsche
“ Borcunu ödememek kararıyla alışveriş yapan
için, fiyatın önemi yoktur.” John Sheffield
“ Küçük borç, verdiğin adamı senin borçlun
yapar; büyük borç ise düşmanın.” Seneca
Bütün bu sözler; borçlanmanın ve borç alıp
vermenin yanlışlığını ve kötü sonuçlarını özetliyor. Bunun doğru olmadığını
anlatıyor. Ama benim en sevdiğim sözler, bir Moğol atasözüne ait; “Borcu
olmayan zengindir, hasta olmadan yaşayan mutludur” Ne kadar doğru değil mi?
Zenginlik ve mutluluk ölçüsü bu yalınlıkta olduğunda, yaşam hepimiz için daha
anlamlı ve güzel olacaktır.
