Çanakkale Kara Savaşları, dünya tarihinde "son centilmenler savaşı" olarak anılan bir dönemi işaret ediyor. Bu savaşta Türk ve İngiliz askerleri, silahlı çatışmanın yanı sıra propaganda mücadelesiyle de karşı karşıya geldi. Her iki taraf da savaş boyunca sayısız propaganda broşürü ve yöntemi kullandı.
Çatışmanın İki Yüzü: Silahlar ve Broşürler
Gelibolu Yarımadası'ndaki şiddetli çatışma sırasında, Türkçe ve İngilizce metinler içeren propaganda broşürleri, siperlere hem uçaklardan hem de gönüllü askerler tarafından atıldı.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) İnsani ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mithat Atabay, savaşın askerler üzerindeki propagandist etkilerini açıkladı. Savaşın 25 Nisan 1915 tarihinde başladığını belirten Atabay, özellikle Anzakların Gelibolu'ya gelmesiyle birlikte İngiltere Krallığı, Avustralya ve Yeni Zelanda'dan asker toplamaya başladığını ifade etti.
Propaganda Aracı Olarak Broşürler ve Gazeteler
Savaş sırasında, cepheye gönderilen dergiler, mecmualar ve gazeteler propaganda aracı olarak kullanıldı. İngilizler özellikle Osmanlı askerlerine din vurgusu yaparak, kendi Müslümanlıklarını koruduklarını ve gelişmesi için çaba sarf ettiklerini belirten broşürler yayınladılar. Teslim olmaları halinde iyi şartlarda yaşayacakları ve iyi beslenecekleri konusunda propagandalar yapıldı. Ayrıca, uçaktan atılan propaganda metinlerinde şişman bir İngiliz askeri ile zayıf Osmanlı askerinin çizimleriyle karşılaşıldı.
Dilin Gücü: Propagandada Türkçe'nin Rolü
Özellikle siper savaşlarının yoğun olduğu dönemde, diğer askerlerin Türkçe kullanarak Türklere seslendiği, hatta ezan okuyarak Türk askerlerini şehit ettiği belirtildi. Türk askerleri ise bu propagandayı ortadan kaldırmak için çeşitli hücumlar gerçekleştirdi.