Türkiye genelinde asgari ücretle çalışanların durumu incelendiğinde, 2002 yılında asgari ücret altında bir ücret alanların oranının yüzde 24,4 iken, 2022'de bu oranın yüzde 33,8'e yükseldiği görülmektedir.
- Asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında ücret alanlar 2002'de yüzde 27,8 iken, 2022'de bu oran yüzde 37,5'e yükselmiştir.
- Asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve altında ücret alanlar 2002'de yüzde 30,7 iken, 2022'de yüzde 38,4'e çıkmıştır.
- Asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alanların oranı ise 2002'de yüzde 39,1 iken, 2022'de yüzde 54,8'e yükselmiştir.
Özel Sektör ve Cinsiyet Perspektifi:
Özel sektörde asgari ücretin iki katından fazla ücretle çalışanların genel oranı yüzde 7,6'ya düşerken, özellikle kadın özel sektör çalışanlarında bu oran sadece yüzde 4,9 olarak kaydedilmiştir. Özel sektörde çalışan kadınların yüzde 54,5’i asgari ücretin altında ücret almaktadır.
Avrupa ile Karşılaştırma:
Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında asgari ücret konusunda son sıralarda yer alıyor. Türkiye, Eurostat verilerine göre Avrupa ülkeleri içinde en düşük asgari ücrete sahip beşinci ülke olmuştur. Türkiye'de asgari ücret Temmuz ayı itibarıyla 474 Euro iken, bu rakam Lüksemburg'da 2.508 Euro olarak kaydedilmiştir.
Makasın Daralması ve Ücret Yaklaşımı:
Ülke genelinde asgari ücretle ortalama ücretler arasındaki makasın daraldığı gözlemleniyor. 2002-2023 döneminde ortalama memur emekli aylığı yüzde 20,2 kat, ortalama kamu işçisi ücreti yüzde 24,7 kat, en düşük işçi emekli aylığı ise yüzde 29,2 kat artış göstermiştir. Ancak, net asgari ücretteki artış yüzde 61,9 katla öne çıkarak asgari ücret dışındaki emek gelirlerinin oranını geriletmektedir.
Türk Lirası Değer Kaybının Etkisi:
Türk Lirası'nın döviz ve altın karşısındaki değer kaybı, asgari ücretin reel değerini olumsuz etkilemektedir. 2005'te yıllık asgari ücret ile 31,5 Cumhuriyet altını alınabilirken, bu rakam günümüzde ortalama 9,5 Cumhuriyet altınına düşmüştür. Vergi adaletsizliği de ele alındığında, 2000 yılındaki vergi dilimi artışıyla 2023'te 219 bin 474 TL olması gerekirken, şu anda 70 bin TL seviyesindedir.
