Cengiz'in Kıyım İsteğine Antalya'dan Tepki! Akseki Doğasını Savunacak

Kamuoyunda ‘Beşli çete’ olarak nitelendirilen Mehmet Cengiz’e ait holding Eti Alüminyum A.Ş.’nin Antalya’nın Akseki Değirmenlik Köyü’nde planladığı kıyımın ÇED raporunun hazırlandığı öğrenildi. Eti Alüminyum AŞ’ye ait olan Antalya’nın Akseki ilçesinde bulunan boksit ocağının kapasite artışı ile ilgili birçok tartışmalı ihaleyle tanınan Mehmet Cengiz’in holdinginin Değirmenlik Mahallesi’nde bulunan 447 hektar boksit ocağının kapasite artışı ile faaliyete geçmesi ve alanın kıyımı planlanıyor. Uzun süredir faaliyette olmayan ama alacağı kapasite artışı izni ile kıyıma başlayacak Cengiz’e halktan sert tepki geldi. Yapılan toplantıda bölge halkının şirket yetkililerinin anlattıklarından tatmin olmadıkları öğrenilmişti.  Herhangi bir belge imzalamayan ve konuya şerh düştükleri belirtilen bölge halkı Mehmet Cengiz’e karşı çıkmıştı.

SU KİRLENECEK YABAN HAYATI BİTECEK

Boksit ocağı kapasite artışı ve çalışmasının Akseki’ye büyük zarar vereceğini belirten ilçe sakinleri, doğanın bozulacağından endişeli. Gidengelmez Dağları’nda bulunan doğal kaynak suyunun kirlenmesi, başta yaban keçileri olmak üzere yaban hayatının büyük zarar göreceği belirtildi. ‘Dünya Bankası’nın sahip çıktığı köy’ olarak ifade edilen Değirmenlik Köyü’ne açılması planlanan boksit ocağına karşı hazırlanan itiraz raporunda, Cengiz Holding bünyesindeki Seydişehir Eti Alüminyum Tesisi için hammadde üretilmesi amacıyla Antalya’nın Akseki ilçesindeki boksit ocağı sahasında 1700 kat kapasite artışı yapılmak isteniyor. Eti Aliminyum Seydişehir Tesisi için yaklaşık 7 milyon 300 bin m2’lik alanda maden ruhsatı verildi. Mevcuttaki 2633 m2’lik işletme sahasını 1700 kat artırmak isteyen şirketin hazırladığı proje tanıtım dosyasında izinli saha ‘0,2633 hektar’ olarak verilirken, genişletilmek istenen saha ise 447,53 hektar olarak ifade ediliyor.  

72 BİN TON ATIK

Yeni işletme sahasının yaklaşık 1700 kat artışla 4 milyon 475 bin 300 m2’lik büyüklüğe ulaşılacağı ifade ediliyor. Maden işletme sahasının 60 bin m2’den fazla kısmı, nesli tükenmekte olan yaban keçilerinin de yaşam alanı olan Antalya Cevizli Gidengelmez Dağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası içerisinde kaldığı belirtildi. Dört köyün ortasında kalan maden sahasının yaratacağı çevresel yıkımdan endişe duyan bölge halkı ocak faaliyetinin durdurulmasını istiyor. Kapasite Artışı İçin Ekim Ayında ÇED toplantısı yapılmıştı. Kapasite artışıyla ilgili ÇED sürecinde ilgili bakanlığın olumlu değerlendirme yaptığı öğrenildi. Bölge halkı köy yerleşimlerinin ortasında açılacak olan boksit ocaklarının yaratacağı çevresel etkilerden endişe ettiğini bildirdi. Soğanlı ve yumrulu bitkiler açısından boksit ocağı için yüzeydeki 10 cm kalınlığındaki toprağın tamamen kalkacağı belirtildi. Bu miktarın ise tahmini olarak  72 bin ton olacağı belirtiliyor. Karaçam, kızılçam, ardıç, sedir ve saçlı meşe gibi türlerin yanında maki olarak anılan çok sayıda ağaç ve ağaççık türünün bulunduğu ileri sürüldü.  Pasa dâhil yılda 23 milyon 850 bin ton malzeme üretilmesi planlanan proje kapsamında patlatmalı açık maden işletmeciliği yapılacağı belirtiliyor. Mevcut rezerve göre proje sahasında 12 yıl sürecek bir çalışma yapılabileceği belirtiliyor.

ALANDA DİNAMİT KULLANILACAK

Akseki Değirmenlik köyü ve çevresi, karstik su kaynakları yönünden de zengin bir bölgede yer aldığı ifade edilirken madencilik faaliyetlerinden etkilenebilecek su kaynaklarının bulunduğu belirtildi. Arazi yapısının sert olmasından dolayı iş makineleriyle rahat kazılamadığı belirtilen maden sahasındaki işlemlerin ‘delme-patlatma’ yöntemiyle daha rahat yapılacağı ifade edilen ÇED raporunda, “Söz konusu boksit ocağı, sert formasyona sahip olduğu için iş makineleri ile rahatlıkla kazılamamaktadır. Delme–patlatma ile yüzeyden ayrılan malzeme, iş makineleri ile daha rahat yükleme şansına sahiptir. Üretim delme ve patlatma yöntemiyle yapılacaktır” deniliyor. Boksit ocağından çıkarılacak malzeme, işlenmek üzere kamyonlarla Eti Alüminyum tesislerine taşınacağı ifade edildi. 

“1700 KAT ARTACAK”

Boksit ocağına karşı hazırlanan itiraz raporun devamında şunlar belirtildi:
“Antalya Orman Bölge Müdürlüğü maden şirketine bu alandaki orman kullanımı için 5 Aralık 2023 tarihinde orman izni vermişti. 13 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile de Akseki Değirmenlik köyünde yaklaşık 18 bin m2’lik orman arazisi orman kapsamı dışına çıkarılmıştı. Orman dışına çıkarılan araziler, Cengiz Holding’in kapasite genişleme projesinin olduğu bölgede yer alıyor. Ancak orman dışına çıkarılan arazilerin Cengiz’in maden şirketine tahsis edilip edilmediğine yönelik resmi bir açıklama yapılmış değil. İşletme sahasının 4 milyon 475 bin 300 m2’ye çıkarılmak istendiği projedeki kapasite artışı yaklaşık 1700 kat olacak. Proje dosyasında bu büyük kapasite artışının dikkat çekmemesi için mevcut izinli işletme sahası ‘0,2633 hektar’ olarak yansıtılırken, çalışma alanının 447,53 hektara (4 milyon 475 bin 300 m2) çıkarılmasının planlandığı belirtiliyor. Böylece bu devasa kapasite artışı dikkatlerden kaçırılıyor.

YABAN KEÇİLERİ TEHLİKEDE

Maden işletme sahasının 60 bin m2’den (6,2 hektar) fazla bir kısmı Antalya Cevizli Gidengelmez Dağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası içerisinde yer alıyor. Toplam büyüklüğü 16.133,95 hektar olan yaban hayatı geliştirme sahasının 3013.8 hektarlık kısmı Konya ili sınırlarında yer alıyor. 2005 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilen bölge, özellikle nesli yok olma tehlikesi altındaki yaban keçileri (Capra aegagrus) için yaşam alanı olarak biliniyor. Bölgede efsanelere, anlatılara ve türkülere konu olan yaban keçileri ve Giden Gelmez Dağları halk kültüründe de önemli bir yere sahip. Afganistan, Pakistan, İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan ve Türkiye gibi ülkelerde yayılış gösteren türün bir zamanlar varlığını sürdürdüğü Ürdün, Lübnan ve Suriye gibi ülkelerde tamamen yok olduğu belirtiliyor. Türün Türkiye’deki yayılış alanları ise madencilik faaliyetleri yüzünden giderek daralıyor. Projeyle ilgili hazırlanan ÇED raporunda, maden işletmesi sırasında alanda bulunan canlıların yakalanarak ya da gürültü çıkarılarak uzaklaştırılması önerisine yer veriliyor. Madencilik için yapılacak patlatmalar sırasında da yana keçileri başta olmak üzere alandaki canlıların uzaklaştırılması tavsiyesine yer veriliyor.”