GAZETELERİ, kitapları
okurken ya da radyoları, tv’leri dinlerken gözüme, kulağıma çarpan yanlış
kullanılmış (ya da benim öyle sandığım) anlatımlara:”Boş ver!” diyemiyorum,
kendimce “Ben olsaydım nasıl yazar ya da söylerdim?” düşüncesiyle düzeltmeye
kalkıyorum… Affola!.. Emekli öğretmenim çünkü. Bakar mısınız aşağıdaki
anlatımlara? *”Karşılıklı hayat yaşantıları içinde biz insanlar her zaman başka
bir yaşama ve hayata imrenmiş oluyoruz ya, o neden?” demiş bir sayın yazar
gazetedeki köşesinde. ‘Hayat’ sözcüğünü de ‘yaşam’ sözcüğünü de yan yana
kullanabilmiş. Anlamdaş sözcükler olduğunu pek düşünmeden. Üstelik anlatımı
sürdürürken ‘yaşama’ ve ‘hayata’ diye de yazabilmiş. ‘Anlatımda duruluk’ diye
bir ilke var, unutmuş onu. Aynı anlamdaki sözcükleri bir arada kullanmak sadece
söz kalabalığı oluşturur oysa… *”Allah’ın takdiri ilahisi işte!” diyor bir
konuşmacı da… Ya “Allah’ın takdiri” ya da “Takdiri ilahi” demesi yeterdi bence.
Takdiri ilahi demek Allah’ın takdiri anlamındadır zaten… *”Antalya’nın da
aralarında bulunduğu 30 ilde büyük ‘fetö’ operasyonunun patladığı gün
Uluslararası Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İsmail Yüksek’in basın
toplantısı yaparak: “Üniversiteyi ‘fetö’ kurdu” itirafında bulunması dikkat
çekici… Yani Uluslararası Antalya Üniversitesi’nin ‘fetö’ ile ilişkisi resmen
belirlenmiştir.” diyen muhabir okuyanın kafasını karıştırmaz mı? Söz konusu
üniversitenin adı ‘Akdeniz’ mi, ‘Antalya’ mı? Yukarıdaki iki anlatım da aynı
habercinin.. *”RTE’nin yansızlığa aykırı Mersin konuşmasından sonra 7 Şubat’ta
Odalar Birliği’nde yaptığı konuşma da ‘Cumhurbaşkanlığı Andı’na aykırı idi.” Bu
yazının, bence, kusuru kısaltmalardan sonra gelen eklerin harflerin okunuşuna
uyumlu olmaması… Kısaltması yapılan sözcüklerin değil, kısaltma niyetine
kullanılan harflerin okunuşuna uyumlu olması gerekiyor eklerin. Yani Türkçe Dil
Kurallarımıza aykırı bir kullanım söz konusu... Kullanım: “RTE’NİN biçiminde
başlamalıydı… *Benzer bir örnek şu: “Bu arada Adalet Bakanı’nın CHP’ni terör
örgütü birlikteliğiyle suçlaması partizanlığın ne kadar zararlı olduğunu
göstermiştir.” Yukarıda açıkladığımız gibi, burada da kullanım: “CHP’Yİ
biçiminde başlamalıydı. *Ya şu habere ne buyrulur? “CHP olası bir erken seçim
ihtimaline karşı Olağanüstü Kurultay kararı aldı.”’Olası’ sözcüğüyle ‘ihtimal’
sözcüğü aynı anlamda olduğuna göre aynı anlatım içinde kullanılması yanlış…
“…olası bir erken seçime karşı…” ya da “…bir erken seçim ihtimaline karşı…
denseydi sorun yoktu. “Bâb-ı Âli kapısından mürur edip geçerken tek bir atlı
süvariye tesadüfen rasgeldim.” diye bir anlatımı örnek olarak sunarlardı eskiden
edebiyat öğretmenlerimiz. Bab-ı Âli’yle kapı’nın, mürur etmek’le geçme’nin,
tek’le bir’in, atlı’yla süvari’nin anlamdaş sözcükler olduğu için bir arada
kullanılmasının yanlışlığını vurgularlardı… Yukarıdaki satırlarla anımsadım
yeniden.” “Bâb-ı Âliden geçerken bir süvariye rastladım.” “dense yeterdi.”
derlerdi öğretmenlerimiz. BİLİYORUM kimileri dikkatsizlikten, kimileri baskı
öncesi denetim eksikliğinden, kimileri de Türkçemize gereken özenin
verilemeyişinden kaynaklanıyor bu hatalar ama beni de hoş görün. Boş ver
diyemiyorum, kendime söz geçiremiyorum…
