Mevsimlik Tarımın Yükü Çocuk İşçilerin Omzunda

Dünya genelinde çocukların yaşadığı hak ihlallerine dikkat çekmek ve çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasına yönelik toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla her yıl 12 Haziran, Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü olarak anılıyor. ILO ve UNICEF’in “Çocuk İşçiliği: 2024 Küresel Tahminler, Eğilimler ve İlerleme Yolu” başlıklı rapor, elde edilen kazanımlara rağmen milyonlarca çocuğun hala öğrenme, oyun oynama ve çocuk olma hakkından mahrum bırakıldığını ortaya koyuyor. Rapor ayrıca, yüzyılın başından bu yana çocuk işçiliğinde neredeyse %50’lik bir azalma olduğunu ortaya koyuyor; ancak çocuk işçiliğini tamamen ortadan kaldırma hedeflerine hala ulaşılamadığını da gösteriyor.

Çocuk İşçiler Ağırlıklı Olarak Tarım Sektöründe Çalışıyor…

12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü kapsamında mevsimlik tarımda çalışan çocukların sağlık sorunlarına yönelik yaptığı araştırmaların bulgularını paylaşan İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek’e göre ise tablo daha da vahim. Şimşek’e göre dünya genelinde 160 milyon çocuk işçi var. Bunların; yüzde 70’inin tarım, orman, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği gibi alanlarda çalıştığını aktaran Şimşek, “5-11 yaş grubundaki çocuk işçilerin yüzde 76,6’sı ve 12-14 yaş grubundakilerin yüzde 75,8’i tarım sektöründe istihdam ediliyor. Türkiye’de ise özellikle mevsimlik gezici tarım işçiliği, çocuk işçiliğinin en yaygın biçimlerinden biridir ve bu işgücünün neredeyse yarısını 18 yaş altındaki çocuklar ve gençler oluşturuyor” dedi.

Aksu’da Özel Çocuklardan Yaralı Kargaya Şefkat Eli

Çocuklar İçin Fiziksel Ve Psikososyal Riskler

Mevsimlik tarımda çalışmanın çocuklar için çok yönlü sağlık sorunları doğurduğunu belirten Şimşek, bu çocukların göç dönemlerinde riskli ulaşım koşulları, yetersiz barınma, bulaşıcı hastalıklar, zararlı kimyasallara maruz kalma, vücudun susuz kalması ve güneş çarpmasına bağlı rahatsızlıklar, ağır yük taşıma gibi ergonomik zorlanmalar, istismar, dışlanma ve stres gibi psikososyal sorunlarla karşı karşıya kaldığını vurguladı. Elektrik çarpmaları, kazalar, zehirlenmeler ve kronik hastalıkların da bu riskler arasında yer aldığını belirten Şimşek, tarımsal faaliyetlerin tehlikeli işler arasında sayıldığını; mevsimlik tarım işçiliğinin ise çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri arasında yer aldığını ifade etti. Şimşek, ayrıca Türkiye’nin 2017-2023 yıllarını kapsayan Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı’nda mevsimlik tarım işçiliğinin öncelikli risk alanı olarak belirlendiğini ifade etti. Ancak bu düzenlemelere rağmen uygulamada çocukların bu korumalardan yeterince yararlanamadığına dikkat çekti.

Ankara Tabip Odası’ndan “Çocuk işçilik yasaklansın” Çağrısı

‘Çözüm İçin Sürdürülebilir Politikalar Şart’

Tarımda çocuk işçiliğiyle mücadelede yalnızca geçici projelerle yetinilmemesi, bunun yerine sistematik ve bütüncül politikaların hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulayan Şimşek, bu doğrultuda çeşitli önerilerde bulundu: “Öncelikle, birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında gebelik, lohusalık ve çocuk izlemlerinin nitelikli bir biçimde gerçekleştirilmesi büyük önem taşıyor. Aynı zamanda, saha denetimlerinin güçlendirilmesi ve ailelere yönelik destek mekanizmalarının oluşturulması gerekiyor. Çocuklara hak temelli sosyal hizmetlerin yaygınlaştırılması da oldukça önemli. Tarımda çalışan çocukların yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için üretim alanlarında sağlıklı su, hijyenik tuvalet ve güvenli barınma gibi temel kriterler sağlanmalı ve bu kriterler tarım desteklemeleri için bir ön koşul haline getirilmeli. Ayrıca, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne işçi bilgilerinin dahil edilmesi, çocuk işçiliğiyle mücadelede veri temelli adımlar atılmasına katkı sağlar. Ayrıca tarımın yapısal sorunlarının çözümü için Tarım İş Fonu’nun oluşturulması gerekiyor.”