Oya Başak kimdir, nereli, kaç yaşında, evli mi, çocuğu var mı, kariyeri neydi, neden öldü?

Prof. Dr. Oya Başak, Türk akademi dünyasında özellikle tiyatro kuramı ve edebiyat alanındaki çalışmalarıyla iz bırakan çok değerli bir isim olarak anılıyor. Boğaziçi Üniversitesi’nde yarım yüzyıla yakın görev yapan Başak, hem öğrencileri hem meslektaşları tarafından örnek alınan, saygı duyulan ve sevilen bir akademisyen olarak biliniyor. 25 Mayıs 2025 tarihinde hayatını kaybeden Prof. Dr. Oya Başak’ın vefatı, başta akademik camia olmak üzere birçok kişi için büyük bir kayıp olarak değerlendiriliyor.

Oya Başak kimdir?

Oya Başak, 1940’ların sonunda ya da 1950’lerin başında doğduğu tahmin edilen, aslen İstanbullu bir akademisyen. Eğitimine Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde başlıyor. Bu köklü eğitim kurumu, özellikle Cumhuriyet dönemi kadın aydınlarının yetişmesinde önemli bir rol oynuyor. Başak da bu ortamda hem akademik disiplini hem de entelektüel altyapıyı erken yaşta kazanıyor. Lise eğitiminin ardından yükseköğrenim için Amerika Birleşik Devletleri’ne gidiyor. Burada lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerini tamamlıyor.

Nerede çalışıyor, akademik hayatı nasıl şekilleniyor?

1971 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde akademik hayatına başlıyor. İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde dersler vermeye başlıyor. Boğaziçi Üniversitesi’nin özgürlükçü ve disiplinlerarası yapısıyla çok iyi uyuşan Başak, burada edebiyat kuramı, tiyatro tarihi, Shakespeare üzerine analizler gibi pek çok alanda ders veriyor. 22 yıl boyunca bölüm başkanlığı yaparak hem akademik hem idari katkılarda bulunuyor. Bu süreçte birçok genç akademisyenin yetişmesinde önemli bir rol oynuyor.

Ayrıca öğrencilerin farklı bölümlerden ders almasını teşvik eden, disiplini aşan bir eğitim modelini destekliyor. “Tiyatro, edebiyatın sahnedeki halidir” sözleriyle tiyatro ve edebiyatı bir arada ele alan yaklaşımını yıllarca sürdürüyor. Özellikle Shakespeare üzerine yaptığı akademik yayınlar ve ders notları, Türk tiyatro literatürüne katkı sunuyor.

Kariyeri boyunca neler yapıyor?

Oya Başak, sadece ders anlatan bir akademisyen değil. Aynı zamanda tiyatro kuramcısı, edebiyat eleştirmeni ve bir entelektüel. Boğaziçi Üniversitesi dışındaki konferanslara katılıyor, çeşitli sempozyumlarda konuşmalar yapıyor. Yayımladığı makaleler ve kitap bölümleriyle hem akademik çevrede hem sanat camiasında saygı kazanıyor. Özellikle Shakespeare’in kadın karakterlerini feminist bir bakışla yorumlaması ve Türk tiyatrosuna bu perspektiften katkı sunması, onu diğer akademisyenlerden farklı kılıyor.

İzzeddin Çalışlar tarafından kaleme alınan “Oya Başak: Kahkahanın Derinliği” adlı biyografi kitabı, onun hem akademik hayatını hem de kişisel dünyasını detaylı bir şekilde ortaya koyuyor. Kitapta, Başak’ın mizah anlayışı, güçlü kişiliği, akademiye bakışı ve Boğaziçi direnişleriyle olan ilişkisi anlatılıyor.

Evli mi, çocuğu var mı?

Oya Başak’ın özel yaşamı hakkında kamuoyuna yansıyan çok az bilgi bulunuyor. Medyada çıkan haberlere göre hayatı boyunca özel yaşamını kamuoyundan uzak tutmayı tercih ediyor. Evlilik ya da çocuk sahibi olup olmadığına dair net bir bilgi bulunmuyor. Onun için “hayatını tamamen bilime ve eğitime adamış bir aydın” tanımlaması yapılıyor. Akademi dışındaki zamanlarında ise kitap, tiyatro ve müzikle ilgileniyor.

Nerede yaşıyor, hayatı boyunca neler savunuyor?

Oya Başak uzun yıllar boyunca İstanbul’da, özellikle Boğaziçi Üniversitesi çevresinde yaşıyor. Akademik kimliğinin dışında sosyal ve politik duruşuyla da tanınıyor. Boğaziçi Üniversitesi’ndeki rektör atamaları sürecinde yaşanan eylemlerde aktif rol oynuyor. Demokratik değerleri, üniversite özerkliğini ve akademik özgürlüğü savunuyor. Bu süreçte genç akademisyenlerle ve öğrencilerle dayanışma içerisinde hareket ediyor. Onun bu dik duruşu, Türkiye’de akademinin nasıl olması gerektiği konusundaki fikirlerine ışık tutuyor.

Ölüm nedeni nedir?

Oya Başak, 25 Mayıs 2025 tarihinde hayatını kaybediyor. Ölüm nedeni hakkında resmi bir açıklama yapılmıyor. Ancak uzun süredir çeşitli sağlık sorunları yaşadığı biliniyor. Yakın çevresi, onun son yıllarda yoğun bir şekilde çalışmaya devam ettiğini ve emeklilik sonrası bile eğitim-araştırma faaliyetlerine ara vermediğini belirtiyor. Onun vefatı, hem Boğaziçi Üniversitesi camiası hem de Türkiye’deki akademik çevrelerde büyük bir üzüntü yaratıyor.

Neden önemli bir isim?

Oya Başak, Türkiye’nin kültürel ve akademik tarihinde önemli bir figür olarak yer alıyor. Hem tiyatro hem de edebiyat alanında yaptığı çalışmalar, sadece üniversite sınırlarında kalmıyor, sahneye, yazıya ve kamuya da yansıyor. Onun öğrencileri arasında birçok yazar, akademisyen, yönetmen ve sanatçı yetişiyor. Kadınların akademide daha fazla yer almasını savunması, gençlerin çok yönlü gelişimini desteklemesi ve sanatla eğitimi birleştirmesi, onu unutulmaz bir isim haline getiriyor.

Bugün Boğaziçi Üniversitesi’nde onun adına yapılması planlanan bir sempozyum, tiyatro festivali veya edebiyat ödülü, Oya Başak’ın düşünce dünyasını ve eğitim vizyonunu yaşatmaya devam edecek.

Oya Başak Hakkında