AKP’nin Sudan’daki tarım macerası sona erdi

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne (TİGEM) bağlı ortaklık olarak kurulan Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi'nin tasfiyesine ilişkin karar alındı. Şirket, AKP tarafından 'Sudan'da tarımsal üretim yapılacağı ve Türk tohumu üretileceği' iddiasıyla kurulmuştu. Ancak Sudan'da kiralanan tarım arazileri için harcanan milyarlarca lira sonucunda, şirketin faaliyetine başlamadan kapatılmasına karar verildi.

Cumhurbaşkanlığı'nın konu ile ilgili kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Şirketin tasfiye işlemleri, ilgili mevzuat çerçevesinde yürütülerek ortaklık paylarından kaynaklanan tüm hak ve yükümlülükler Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne devredilecek.

Türkiye ile Sudan arasında 28 Nisan 2014 tarihinde imzalanan İkili Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığı Anlaşması ile TİGEM, iki ülke arasında tarımsal üretimi ve ticareti artırmak amacıyla bu şirketi kurma kararı almıştı. Ancak şirketin Sudan'da 12 bin 500 hektarlık arazide tarımsal faaliyetlere başlayamadan kapatılması, bu anlaşmanın hedeflerine ulaşılamadığını gösteriyor.

2018'de tamamlanan şirketin kuruluşu için Türkiye devleti 8 milyon dolar, Sudan ise 2 milyon dolar sermaye yatırımı yapmıştı. Ancak şirketin yüzde 80'i Türkiye'ye aitken, faaliyetlerine başlamadan kapatılmasının ekonomik ve yönetimsel sorunları ortaya çıkarmış gibi görünüyor.

Şirket 3 yılda milyarlara liralık bütçeyi yönetti

Şirketin yöneticilerine 2019-2022 yılları arasında milyarlarca lira kaynak aktarılmış, ancak şirketin faaliyet gösteremeden kapatılması dikkat çekiyor. Bu süre zarfında şirket yöneticilerine yüksek maaşlar, huzur hakları ve ikramiyeler ödenmiş, ancak Sudan'da tarımsal üretime yönelik somut adımlar atılamamıştır.

Özellikle 2021 yılında yapılan harcamaların detayları, şirketin mali yönetimindeki sorunları gösteriyor. Şirketin faaliyet göstermediği bir dönemde dahi yüksek meblağlarda ödemeler yapılmış, ancak bu harcamaların karşılığında somut bir üretim veya hizmet ortaya konmamıştır. Sudan tarafının taahhüt ettiği arazinin şirket tarafından kullanılamamış olması, işbirliği anlaşmasının beklenen sonuçları getirememesinin bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.