ATB Başkanı Çandır: Üretici Dezavantajlı Hale Geldi

Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun bugün açıkladığı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi verileri hakkında açıklama yaptı. Çandır, Tarım-GFE’nin Mayıs ayında aylık yüzde 2,15 artış gösterdiğini belirtti. 2015’ten itibaren en çok artış yaşanan Mayıs ayının yaşandığını belirten Başkan Çandır, “Bu rakam, endeksin ölçülmeye başlandığı 2015 yılından itibaren Mayıs ayları ortalamasının (1,33) oldukça üstünde olan bir artış olarak ilan edilmiştir. Böylece Mart ayındaki nispi hız kaybediş yerini yeniden hızlı bir artışa bırakmıştır” ifadelerini kullandı.

Tarımsal Girdide Artış Devam Ediyor

“Maliyetler Ortalama Üstü Artmıştır”

Tarımsal girdi maliyetlerinin ortalama üstü arttığını belirten Çandır, “Bu yıllık rakam, son 10 yılın Mayıs ayları ortalamasına (32,81) yakın ilan edilmiştir. Ancak bir önceki ay rakamına göre (30,12) bir miktar yükselişi göstermektedir. Mayıs ayında tarımsal girdi maliyetleri, aylıkta ve yıllıkta ortalama üstü artmıştır” şeklinde konuştu.

ATB Hububat Ürünleri İçin Lisanslı Depo Kuracak

Veteriner Hizmetleri İlk Sırada

Mayıs ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine dikkat çeken Çandır, “2024 yılı Mayıs ayına göre aylıkta oldukça yüksek, yıllıkta ise daha düşük veriler ilan edilmiştir” dedi. Çandır, mayıs ayında tohumda aylık yüzde 1,40, enerjide yüzde 0,83, gübrede yüzde 0,79, ilaçta yüzde 1,03, veteriner hizmetlerinde yüzde 0,24, yemde yüzde 2.78, diğer kalemlerde ise yüzde 1,67 aylık değişim yaşandığını ifade etti. Çandır, Mayıs ayında tohumda yıllık yüzde 33,15, enerjide yüzde 20,63, gübrede yüzde 33,18, ilaçta yüzde 17,82, veteriner hizmetlerinde yüzde 55,83, yemde yüzde 32,82 ve diğer kalemlerde ise yüzde 43,20 artış yaşandığını aktardı. Çandır, “İlan edilen bu verilerde aylıkta yem kalemindeki yüksek artış ile veteriner hizmetlerindeki düşük artış dikkat çekici olmuştur. Yıllıkta ise veteriner hizmetlerindeki yüksek artış hala ilk sırada gelmektedir. İlaç ve enerjideki düşük artışlar geçen aydan beri devam etmektedir” değerlendirmesinde bulundu.

“Bir Yıllık Eğilim Üretici Aleyhine”

Ali Çandır, “10 yıllık Mayıs ortalamasının (-0,72) çok üzerinde kalan bu rakam, üretici için yeterli olmaktan hala çok uzaktır. Yıllıkta ise yüzde 28,96 ile 10 yıllık ortalamanın (25,69) üzerinde ilan edilmişti. Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim genel olarak üretici aleyhine seyretmiştir. Ancak Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında bu aleyhte eğilim, Mart ayında yerini üretici lehine çevirmişken Mayıs ayında ciddi düzeyde üretici için yeniden aleyhte bir seyir ilan edilmiştir” dedi.

“Üretici Dezavantajlı Duruma Gelmiştir”

Üreticinin dezavantajlı bir duruma geldiğini belirten Çandır, “Üretici, Mayıs ayında aylıkta ve yıllıkta girdi maliyetleri açısından dezavantajlı bir duruma gelmiştir. Esasen hem aylıkta hem de yıllıkta üretici fiyatlarının nispi olarak tarımsal girdi fiyatlarından ciddi bir yükseklikte seyretmesi sürdürülebilirlik bakımından önem taşımaktadır. Çünkü üreticinin tek maliyet grubu, girdi kalemleri değil en az onun kadar da diğer maliyetleri söz konusudur” ifadelerini kullandı.

Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı olarak etkilemeye devam ettiğini söyleyen Ali Çandır, yurtdışı üretici enflasyonu YD-ÜFE Mayıs’ta aylık yüzde 2,40, yıllık yüzde 25,34 arttığını, yurtiçi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin aylık yüzde 2,48 ve yıllık yüzde 23,13 arttığını kaydetti. Çandır, “Üretici düzeyindeki gıda kalemi ise aylık yüzde 1,74 ve yıllık yüzde 26,15 artmıştı. Bu durum, Mayıs ayında tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun, tarımdan daha düşük seyrettiğini göstermektedir” dedi.

Ali Çandır, “Son 20 yıllık Mayıs ayı ortalamalarının aylıkta yüzde 1,03 ve yıllıkta ise yüzde 17,91 olduğu hatırlanırsa manşet enflasyonun hala ne kadar yüksek seyrettiği daha iyi anlaşılır” dedi.

“Bu Ayın Kaybedeni Üreticiler Olmuştur”

Çandır, “Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı yıllık enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu göstermeye devam etmektedir. Ancak belirtmek gerekir ki aradaki makas daralmaya başlamıştır. Yıllık olarak yüzde 31,8 düzeyindeki tarımsal girdi maliyet artışına karşılık yüzde 28.96’lık tarım üretici fiyat artışı ve yüzde 35.41’lik tüketici fiyat artışı söz konusudur. Bu ayın kaybedeni tarımsal üreticiler olmuştur” dedi.