Antalya’nın Islak Atıştırmalığı: Tirmis Nedir? Antalya Usulü Tirmis Nasıl Yapılır, Nerede Satılır?

Antalya’da 'ıslak çerez' olarak bilinen tirmis, yöre kültürünün geleneksel lezzetleri arasında yer alıyor. Kuşaktan kuşağa aktarılan tirmis geleneği artık unutulmaya yüz tutsa da kentte bir köşede karşınıza çıkan tirmis yüzlerde gülümseme, ağızlarda nostaljik bir lezzet yaratıyor.

Tirmis Nedir?

Tirmis, Lupinus cinsinin olgunlaşmış sarı baklagil tohumlarından elde ediliyor. Acı bakla, delice bakla ve termiye olarak da bilinen tirmis, sarı renge sahiptir ve kolayca sıyrılabilen ince bir kabuğu bulunuyor. Baklanın bu acı çeşidi, alkaloitler bakımından zengin ve metodik olarak durulanmadıkça oldukça acı. Son dönemde düşük alkaloid içeren ve daha kolay tatlandırılabilen tirmis türlerinin üretimi de yaygınlaştı.

Tirmis Hangi Bölgelerde Yetişir?

Acı baklanın en eski örneği, MÖ 22. yüzyıla kadar uzanan eski Mısır'dandır. Geleneksel olarak başta Akdeniz havzası, Latin Amerika ve Kuzey Afrika'da turşu şeklinde atıştırmalık yiyecek olarak tüketilir. Türkiye'de genellikle Akdeniz bölgesinde yetişen tirmis, Antalya yöresinde halk tarafından 'ıslak' çerez olarak yenir.

Tirmis Nerede Bulunur?

Kendine has bir tadı olan tirmis evde yapılarak yendiği gibi 'tirmisçi' adı verilen seyyar satıcılar tarafından da poşet içinde sokaklarda satılıyor. Tirmiscilik mesleği kuşaktan kuşağa aktarılan yerel kültürün önemli parçalarından ancak günümüzde Antalya'da tirmisçi sayısı oldukça azaldı. Oysaki geçmişte her yerde tirmisçi olmasına istinaden, yörede 'Davet edilmeyen yere tirmisçi gider' sözüne bile konu olmuştur.

Antalya Tirmis Nerede Satılır?

Antalya'da çarşılarda ya da sokak aralarında ara sıra tirmisçilere denk gelinirken semt pazarlarında ve bazı yerel süper marketlerde satışı az da olsa yapılıyor.

Evde Tirmis Nasıl Yapılır? Hangi Aşamalarla Hazırlanır?

Bakliyatçıdan ihtiyaç kadar satın alınan tirmis, kaynatıldıktan sonra temiz suda bekletilir. Her gün taze içme suyu ile değiştirilerek tirmisin acılığı giderilir.

Tirmis Kaç Gün Bekletilmeli?

Yaklaşık 10 gün sonra tirmisin acılığı geçer ve tüketilmeye hazır hale gelir.

Tirmis Nasıl Tüketilir?

Antalya'nın ıslak atıştırmalığı tirmisin dışındaki ince kabuk soyularak, içte kalan sarı kısım yeniyor. Genellikle tuzlanarak tüketilen tirmisin yemeye hazır hale getirilmesi 'tatlandırma' olarak da adlandırılıyor.

Tirmis Neye İyi Gelir? Tirmisin Faydaları

Kültür Portalı'nda yer alan bilgilere göre; tirmis tarih boyunca halk hekimliğinde de kullanılmış. Bu yiyeceğin 'kurt dökücü' yani bağırsak parazitlerini atmaya yardımcı özelliği olduğuna ve soğuk algınlığı ile sindirime iyi geldiğine inanılıyor. Kan şekeri, tansiyon kontrolü ve lif desteğinden de yararlanılıyor.