Antalya Kumsallarında Carettalar 2025’e Merhaba Dedi

Akdeniz genelinde caretta carettaların düzenli olarak yuvalama yaptığı sadece 22 önemli kumsal bulunuyor. Bu alanların altısı Türkiye’de yer alıyor ve bunların en büyüğü Belek.

Bu da Türkiye’yi, Avrupa ve Orta Doğu arasında köprü konumunda olan, deniz kaplumbağaları için stratejik bir ülke haline getiriyor. Yunanistan, Kıbrıs ve Libya gibi ülkelerle ortak yürütülen izleme projeleriyle kaplumbağaların rotaları takip ediliyor ve uluslararası koruma stratejileri geliştiriliyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN) Nesli Tehlike Altında Olan Türler Kırmızı Listesi'nde yer alan caretta caretta türü deniz kaplumbağaları için Türkiye, özellikle Akdeniz kıyıları, yaşamsal bir öneme sahip.

Her yıl binlerce kaplumbağa, yumurtlamak için Antalya’nın Belek, Patara, Çıralı ve Dalyan gibi sahillerine geliyor.

Turizmle İç İçe Bir Yaşam Mücadelesi

Belek, Türkiye’nin en yoğun turizm bölgelerinden biri olarak yılda milyonlarca yerli ve yabancı turisti ağırlıyor. Lüks otellerin sıralandığı sahil şeridi, bir yandan ekonomik kalkınma açısından büyük bir fırsat sunarken, diğer yandan doğaya duyarlı planlama yapılmadığı takdirde carettalar için ölümcül tehditler oluşturabiliyor.

Özellikle yaz sezonunda yoğunlaşan sahil kullanımı, bilinçsiz yapılan gece etkinlikleri ve temizlik makineleri, yumurtalara zarar verebiliyor. Bu nedenle EKAD ve yetkili kurumlar, otel işletmecilerine yönelik bilgilendirme ve denetim faaliyetlerini her yıl daha da sıklaştırıyor.

Antalya'da Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) öncülüğünde, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü ile Belek Turizm Yatırımcıları Birliği'nin (BETUYAB) desteğiyle 26 yıldır Akdeniz'de nesli tehlike altındaki deniz kaplumbağalarının korunması için 'Deniz Kaplumbağalarını Araştırma, İzleme ve Koruma Projesi' devam ediyor. 1999 yılından bugüne her yıl 4,5 ay kumsalda görev yapan EKAD ekibi ve gönüllüler, bu yıl 1 Mayıs'tan itibaren çalışmalarına start verdi.

İlk Yumurtalar 5 Mayıs'ta Merhaba Dedi

2025 sezonunda 27'nci yılına giren EKAD ekibi, 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece, Belek kumsalında yılın ilk yuvalarıyla karşılaştı. EKAD saha ekibi, kumsaldaki tarama çalışmalarında bu yılın ilk yuvaları olarak yetişkin carettalar tarafından oluşturulan 3 yuva belirledi. 2025 yılı yuvaları sırasıyla numaralandırıldı ve kayıt altına alındı. EKAD Başkanı Hacettepe Üniversitesi'nden Dr. Ali Fuat Canbolat, 1998 yılından bu yana sürdürülen 'Deniz Kaplumbağalarını Araştırma, İzleme ve Koruma Projesi' kapsamında sezonun ilk yuvalarının, Antalya'nın Aksu bölgesinde belirlendiğini açıkladı. Dr. Canbolat, deniz kaplumbağalarının güvenli bir şekilde yuvalama yapabilmesi ve yavruların sağlıklı denize ulaşabilmesi için EKAD ekipleri ve gönüllülerin, bölgede bilimsel izleme ve koruma çalışmalarını titizlikle ilerlettiklerini belirtti.

2025 sezonu boyunca sahadaki çalışmaların aralıksız devam edeceğini de bildiren Dr. Canbolat, Serik'e bağlı Belek kumsalı olarak adlandırılan 30 kilometrelik sahilin, Aksu'ya bağlı Kundu sahilinden başlayıp, Serik ilçesinde Kadriye, Belek, Boğazkent sahilleri ve Manavgat ilçesine bağlı Denizkent sahillerini kapsadığını aktardı.

Her Yıl Yaklaşık 3 Bin Yuvadan 300 Bini Aşkın Yavru Denize Ulaşıyor

Belek kumsalında her yıl ortalama 2 bin 500 ila 3 bin yuva tespit ediliyor. Her yuvada yaklaşık 80 ila 120 yumurta bulunuyor. Bu da yılda yaklaşık 300 bin deniz kaplumbağası yavrusunun denize ulaşması anlamına geliyor. Ancak doğal yırtıcılar, insan kaynaklı tehditler ve ışık kirliliği nedeniyle bu sayı ciddi oranda azalabiliyor. İşte tam da bu nedenle bilimsel temelli izleme ve koruma projeleri, carettaların geleceği açısından büyük önem taşıyor.

Yumurtadan Çıkış 50-60 Gün Sonra Başlıyor

Deniz kaplumbağaları yumurtalarını gündüz yerine gece saatlerinde bırakıyor. Yumurtadan çıkan yavrular, içgüdüsel olarak ışığın yoğun olduğu yöne, yani doğal olarak ay ışığına ve denizin parıltısına yönelerek denize ulaşıyor. Ancak kıyıya yakın otel ışıkları, yollar ve binalardan gelen yapay aydınlatmalar, yavruların yönünü şaşırmasına neden olabiliyor.

Carettalar Ekosistemin Deniz Feneri

Caretta carettalar, sadece koruma altına alınması gereken nadir türler değil, aynı zamanda deniz ekosistemlerinin sağlıklı işleyişi için kritik rol oynayan canlılardır. Besin zincirinde denge sağlayan bu tür, özellikle denizanası popülasyonlarının kontrolü ve deniz tabanının temizlenmesi gibi görevler üstleniyor. Bu nedenle carettaların korunması, balıkçılık, deniz turizmi ve kıyı yaşamı açısından da stratejik önem taşıyor.

Kaplumbağalar Sadece Bir Tür Değil, Bir Miras

Caretta carettalar, Akdeniz kültürlerinde mitolojik ögelerden turistik tanıtımlara kadar birçok alanda yer alıyor. Antik çağlardan bu yana Akdeniz halkları tarafından gözlemlenen ve bazen kutsal kabul edilen deniz kaplumbağaları, bugün modern çevre hareketlerinin sembollerinden biri. Belek kumsalındaki her yuvanın, biyoçeşitlilik ve kültürel mirasın yaşatılması adına bir umut taşıdığı vurgulanıyor. Bu nedenle koruma çalışmaları sadece bilimsel değil, toplumsal sorumluluk olarak da ele alınıyor.

Antalya’nın Su Pınarı Kırkgöz Gölü Alarm Veriyor!