Bilim Dünyasına Yön Veren Türk Kadınları (4)…

Sıra geldi bu yazı dizisinin son gününe… Bugün de sırada üç Türk Bilim Kadını var. Her biri kendi alanında mucizevi çalışmalara ve icatlara imza atan bu kadınlarımız önünde de önümü ilikleyip, saygıyla ayağa kalkıyor ve “İyi ki varsınız hanımlar, yüreğinize sağlık” diyorum.

Karadeliğin Fotoğrafını Çeken Türk

Prof. Dr. Feryal Özel, eğitimini dünyanın en prestijli üniversitelerinde tamamladıktan sonra kariyerine yine çığır açan çalışmalar gerçekleştiren şirket ve enstitülerde devam etti.

Karadelikler, nötron yıldızları ve teorik astrofizik başlıca araştırma alanları arasında yer alan Özel, ismini 2003 yılında dünyanın en tanınmış bilim insanlarıyla birlikte Büyük Fikirler listesine girerek duyurmuştu. Lise eğitimini Türkiye’de tamamladıktan sonra 1996 yılında Columbia Üniversitesi’nde eğitim gören Özel, Fizik ve Uygulamalı Matematik bölümünden Yüksek Onur Derecesi ile mezun oldu. Özel, üniversite eğitimini tamamladıktan sonra İsviçre’de yer alan ve dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarını yöneten araştırma kuruluşu Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) ve fizik üzerine yüksek lisansını tamamladığı Danimarka’nın Kopenhag kentindeki Niels Bohr Enstitüsü’nde çalışmalar gerçekleştirdi. Daha sonra ABD’nin en ünlü üniversitelerinden Harvard Üniversitesi’nde doktorasını tamamlayan Özel, Hubble Doktora Sonrası Bursu’nu kazandıktan sonra Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde göre yaptı. Guggenheim Vakfı, Türk Bilimsel ve Teknik Araştırma Vakfı, Daughters Atatürk Vakfı, Harvard Üniversitesi ve Institute for Advanced Study’nin aralarında bulunduğu çeşitli kurumlardan ödül ve burslar kazanan Özel’in en büyük başarıları arasında ise tarihin ilk karadelik fotoğrafını çekmesi yer alıyor. Bilim insanı Albert Einstein’ın Görelilik Teorisi’nde dile getirdiği ancak teleskop ışınlarını yuttuğu için görüntülenemeyen karadelikleri görüntüleme üzerine çalışan Özel’in başında bulunduğu Modelleme ve Analiz Çalışma Grubu, farklı teleskoplardan elde edilen milyonlarca veriyi birleştirerek 2019 yılında ortaya tek bir fotoğraf çıkarmayı başardı. Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi Astrofizik Komitesi Başkanı olarak görevini sürdüren Özel, ayrıca Türk Bilim Akademisi’nin de üyeleri arasında yer alıyor.

EMBO’ya seçilen ilk Türk bilim insanı

Babası da bir mühendis olan Prof. Dr. Elif Nur Fırat Karalar, moleküler biyoloji alanında yaptığı çalışmalarla uluslararası alanda başarı elde ettikten sonra Türkiye’ye dönen ve burada çalışmalarını sürdüren bir bilim insanı.

Kaliforniya eyaletinde yer alan Berkeley Üniversitesi’nde moleküler ve hücre biyolojisi alanında Matthew Welch’in gözetiminde çalıştıktan sonra Stanford Üniversitesi biyoloji bölümünde Tim Stearns laboratuvarında çeşitli araştırmalar yürüttü. 2014 yılında Koç Üniversitesi’nde Yardımcı Doçent olan Karalar, ayrıca buradaki Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde kurduğu Hücre İskeleti Araştırma Laboratuvarı’nda kanser ve genetik hastalıkların moleküler temellerini belirlemeye yönelik yaptığı araştırmalarla Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü’nün (EMBO) 2000 yılından beri 40 yaş altı bilim insanlarını insanını seçtiği Araştırmacılar Programı’na seçilen ilk Türk bilim insanı oldu. Ocak 2020 yılı itibariyle başlayan programa seçilen 27 bilim insanından biri olan Karalar, program kapsamında maddi ve pratik destek alacak ve 129 bilim insanın dahil olduğu EMBO Genç Araştırmacılar ağından da faydalanacak.

Obama Beyaz Saray’a konuşmacı olarak davet etti

Başarıları ile tıp dünyasının konuşulan isimleri arasında yer alan Prof. Dr. İvet Bahar, kariyeri boyunca gerçekleştirdiği araştırmalarda ilaç tasarımı alanında yeni metotlara imza attı.

Lisans ve yüksek lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi’nde tamamlayan Bahar, daha sonra İTÜ’de fiziksel kimya alanında doktorasını yaptı. 2001 yılında kazandığı UNESCO bursuyla Pittsburgh Üniversitesi’ne giden Bahar, ABD başkanını bilim ve teknoloji alanlarında bilgilendirmek üzere 1863 yılında kurulan ve 190’ı Nobel ödüllü olmak üzere 2,900 üyesiyle dünyanın en seçkin bilim akademileri arasında yer alan Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi’nin ilk Türk kadın bilim insanı üyesi oldu. 2004 yılından bu yana Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilgisayar ve Sistem Biyoloji bölümünde Kurucu Başkanı olarak görev yapan Bahar’ın hesaplamalı biyoloji üzerine 250’den fazla makalesi bulunuyor. Ayrıca EMBO ve Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) fiziksel ve mühendislik bilimleri kurulu üyesi olan Bahar, çalışmaları ile moleküler biyolojide proteinlerin yapısal etkileşimlere ve mutasyonlara adapte olma dinamiklerini kullanma yeteneği olduğunu keşfetti. 2016 yılında dönemin ABD başkanı Barack Obama tarafından Beyaz Saray’a konuşmacı olarak davet edilen Bahar, konuşmasında süper bilgisayar teknolojisi ile ilaç tasarımlarında da kullanılan moleküler ve hücresel düzeydeki simülasyonların nasıl daha hızlı ve doğru bir şekilde yapılabileceğini anlattı. Pittsburgh eyaletinde çalışmalarını sürdüren Bahar, son yıllarda yaptığı çalışmalarla da nörodejeneratif hastalıklar ve uyuşturucu bağımlılığı ile mücadelede yeni perspektifler sağlamaya devam ediyor.