- Takipte Kalın
- Tweet
Sıra geldi bu yazı dizisinin son gününe… Bugün de sırada üç Türk Bilim Kadını var. Her biri kendi alanında mucizevi çalışmalara ve icatlara imza atan bu kadınlarımız önünde de önümü ilikleyip, saygıyla ayağa kalkıyor ve “İyi ki varsınız hanımlar, yüreğinize sağlık” diyorum.
Karadeliğin
Fotoğrafını Çeken Türk
Prof. Dr. Feryal Özel, eğitimini
dünyanın en prestijli üniversitelerinde tamamladıktan sonra kariyerine yine
çığır açan çalışmalar gerçekleştiren şirket ve enstitülerde devam etti.
Karadelikler,
nötron yıldızları ve teorik astrofizik başlıca araştırma alanları arasında yer
alan Özel, ismini 2003 yılında dünyanın en tanınmış bilim insanlarıyla birlikte
Büyük Fikirler listesine girerek duyurmuştu. Lise eğitimini Türkiye’de
tamamladıktan sonra 1996 yılında Columbia Üniversitesi’nde eğitim gören Özel,
Fizik ve Uygulamalı Matematik bölümünden Yüksek Onur Derecesi ile mezun oldu.
Özel, üniversite eğitimini tamamladıktan sonra İsviçre’de yer alan ve dünyanın
en büyük parçacık fiziği laboratuvarını yöneten araştırma kuruluşu Avrupa
Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) ve fizik üzerine yüksek lisansını
tamamladığı Danimarka’nın Kopenhag kentindeki Niels Bohr Enstitüsü’nde
çalışmalar gerçekleştirdi. Daha sonra ABD’nin en ünlü üniversitelerinden
Harvard Üniversitesi’nde doktorasını tamamlayan Özel, Hubble Doktora Sonrası
Bursu’nu kazandıktan sonra Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde göre
yaptı. Guggenheim Vakfı, Türk Bilimsel ve Teknik Araştırma Vakfı, Daughters
Atatürk Vakfı, Harvard Üniversitesi ve Institute for Advanced Study’nin
aralarında bulunduğu çeşitli kurumlardan ödül ve burslar kazanan Özel’in en
büyük başarıları arasında ise tarihin ilk karadelik fotoğrafını çekmesi yer
alıyor. Bilim insanı Albert Einstein’ın Görelilik Teorisi’nde dile getirdiği
ancak teleskop ışınlarını yuttuğu için görüntülenemeyen karadelikleri
görüntüleme üzerine çalışan Özel’in başında bulunduğu Modelleme ve Analiz
Çalışma Grubu, farklı teleskoplardan elde edilen milyonlarca veriyi
birleştirerek 2019 yılında ortaya tek bir fotoğraf çıkarmayı başardı. Ulusal
Havacılık ve Uzay Dairesi Astrofizik Komitesi Başkanı olarak görevini sürdüren
Özel, ayrıca Türk Bilim Akademisi’nin de üyeleri arasında yer alıyor.
EMBO’ya seçilen ilk Türk bilim insanı
Babası da bir mühendis olan Prof. Dr.
Elif Nur Fırat Karalar, moleküler biyoloji alanında yaptığı çalışmalarla
uluslararası alanda başarı elde ettikten sonra Türkiye’ye dönen ve burada
çalışmalarını sürdüren bir bilim insanı.
Kaliforniya
eyaletinde yer alan Berkeley Üniversitesi’nde moleküler ve hücre biyolojisi
alanında Matthew Welch’in gözetiminde çalıştıktan sonra Stanford Üniversitesi
biyoloji bölümünde Tim Stearns laboratuvarında çeşitli araştırmalar yürüttü.
2014 yılında Koç Üniversitesi’nde Yardımcı Doçent olan Karalar, ayrıca buradaki
Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde kurduğu Hücre İskeleti Araştırma
Laboratuvarı’nda kanser ve genetik hastalıkların moleküler temellerini
belirlemeye yönelik yaptığı araştırmalarla Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü’nün
(EMBO) 2000 yılından beri 40 yaş altı bilim insanlarını insanını seçtiği
Araştırmacılar Programı’na seçilen ilk Türk bilim insanı oldu. Ocak 2020 yılı
itibariyle başlayan programa seçilen 27 bilim insanından biri olan Karalar,
program kapsamında maddi ve pratik destek alacak ve 129 bilim insanın dahil
olduğu EMBO Genç Araştırmacılar ağından da faydalanacak.
Obama Beyaz Saray’a konuşmacı olarak davet etti
Başarıları ile tıp dünyasının
konuşulan isimleri arasında yer alan Prof. Dr. İvet Bahar, kariyeri boyunca
gerçekleştirdiği araştırmalarda ilaç tasarımı alanında yeni metotlara imza
attı.
Lisans
ve yüksek lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi’nde tamamlayan Bahar, daha
sonra İTÜ’de fiziksel kimya alanında doktorasını yaptı. 2001 yılında kazandığı
UNESCO bursuyla Pittsburgh Üniversitesi’ne giden Bahar, ABD başkanını bilim ve
teknoloji alanlarında bilgilendirmek üzere 1863 yılında kurulan ve 190’ı Nobel
ödüllü olmak üzere 2,900 üyesiyle dünyanın en seçkin bilim akademileri arasında
yer alan Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi’nin ilk Türk kadın bilim insanı
üyesi oldu. 2004 yılından bu yana Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi
Bilgisayar ve Sistem Biyoloji bölümünde Kurucu Başkanı olarak görev yapan
Bahar’ın hesaplamalı biyoloji üzerine 250’den fazla makalesi bulunuyor. Ayrıca
EMBO ve Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) fiziksel ve mühendislik bilimleri kurulu
üyesi olan Bahar, çalışmaları ile moleküler biyolojide proteinlerin yapısal
etkileşimlere ve mutasyonlara adapte olma dinamiklerini kullanma yeteneği
olduğunu keşfetti. 2016 yılında dönemin ABD başkanı Barack Obama tarafından
Beyaz Saray’a konuşmacı olarak davet edilen Bahar, konuşmasında süper
bilgisayar teknolojisi ile ilaç tasarımlarında da kullanılan moleküler ve hücresel
düzeydeki simülasyonların nasıl daha hızlı ve doğru bir şekilde
yapılabileceğini anlattı. Pittsburgh eyaletinde çalışmalarını sürdüren Bahar,
son yıllarda yaptığı çalışmalarla da nörodejeneratif hastalıklar ve uyuşturucu
bağımlılığı ile mücadelede yeni perspektifler sağlamaya devam ediyor.