Türk Hava Kurumu (THK) Genel Merkez eski Yönetim Kurulu Üyesi, Antalya Şubesi eski Başkanı Vasıf Yüceliş, Antalya’nın Manavgat İlçesi’nde başlayan ve çok sayıda ilde görülen, büyük mal ve can kaybına yol açan ve halen söndürülemeyen yangınlarda THK uçaklarının neden uçurulmadığına ilişkin çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.
THK envanterinde bulunan ve yangın söndürmede kritik
halka olarak görülen CL 215 uçakları bekletilmeye devam edilirken, Türkiye’nin
yetişmiş havacıları kendilerine verilecek bir görevde koşulsuz şartsız hizmet
edeceklerini ifade ediyorlar. Ancak Türkiye’nin yangınla mücadelesi ihaleler ve
kısa vadeli çözümler ile istenen hızda ilerlemiyor, THK uçakları yangın
söndürmede kullanılamıyor.
BÜYÜK UÇAKLARA DA İHTİYAÇ VAR!
Yangınla ilgili yapılan son açıklamada havadan
müdahalenin pek mümkün ve verimli olmadığını, suların havadan atıldıktan sonra
aşağıya inene kadar buharlaştığı, dolayısıyla aşağıdan müdahalenin çok daha
mantıklı olduğu resmi ağızlardan açıklandı. Bu tespite ilişkin görüşlerini
paylaşan Emekli Hava Albay ve Türk Hava Kurumu (THK) eski
Yönetim Kurulu Üyesi Vasıf Yüceliş, önemli açıklamalarda bulundu.
Yüceliş, “Bu tespit kısmen doğru. Yangın bir savaştır. Hem yerden hem havadan
mücadele edilmezse bu savaşın kazanılması uzayacaktır. Havadan da her türlü
araçları çeşitlendirmemiz lazım. Helikopter de olması lazım, pervaneli küçük
kıvrak uçaklara da ihtiyaç var ve daha büyük uçaklar da gerekli. Şimdi Beriev
Be-200 gibi çok daha büyük uçaklara da ihtiyaç var, bunların hepsinin olması
lazım. Bizde bu var, diğerine gerek yok demek bu savaşa eksik silahla katılmak
demektir” dedi.
UÇAK VAR, İKİ YILDIR UÇMUYORLAR
Türk Hava Kurumu’nun (THK) envanterinde şu anda yangın
söndürmek için gereken uçakların mevcut olduğunu aktaran Yüceliş şöyle konuştu:
“CL 215 uçaklarımız var. Bu yangında çok ciddi bir eksiği tamamlayacağına
inanıyorum, kullanılırsa. Şu anda havada olan bir uçak yok. Bu uçaklar, THK iki
yıldır ihaleye giremediği için iki yıldır uçmuyorlar. İki tanesi uzun
beklemeden dolayı bakıma ihtiyaç duyuyor, yaklaşık 1 haftalık bir bakımla bu
uçaklar uçar. Diğer 4 uçak ise yaklaşık 1 aylık bir bakımla uçar hale gelir.”
‘DEVLET UÇAĞI STATÜSÜNE GİRMELİ’
Hali hazırda yerden yapılan söndürme çalışmalarında ciddi
bir maliyet yüküne girilmiş durumda. Uçakların bakım masrafının yaklaşık
maliyetinin ne olduğuna dair de konuşan Yüceliş, Türkiye’yi ilgilendiren
detayları şöyle paylaştı: “THK kayyum başkanının paylaştığı maliyet rakamı 4 milyon
dolar. Ancak bunlar yurt dışından temin edilen parçalar. Sivil Havacılık
Mevzuatı gereği bu parçaların orijinal parçalar olması gerekiyor. Ancak biz bu
uçakları devlet uçağı statüsüne aldığımız zaman otomatik olarak Sivil Havacılık
Mevzuatı’ndan muaf olur. O zaman bir F-4, F-16 savaş uçaklarımız veya polis
helikopterleri ile aynı statüye, devlet uçağı statüsüne girer. Biz bunların
parçasını yerli ve milli üretme kabiliyetine sahibiz. Böylesi bir durumda biz 4
milyon dolar değil, 1 milyon dolara bu işi çok rahat hallederiz.”
‘HAVADA BÜYÜK EKSİKLİKLER VAR’
Yangının çok büyük bir mücadele olduğunu ve yerde muazzam
bir organizasyonun yapılması gerektiğini belirten Yüceliş, orman çalışanlarının
çok iyi organize olduğunun ve büyük emekle kahramanca bir mücadele
verdiklerinin altını çizdi. Yüceliş şöyle devam etti:
“İşin bir de hava boyutu var. Havada maalesef büyük
eksikler vardır ve giderilmesi de mümkündür, ancak ilerleyen yangına rağmen
halen beklenmektedir.”
THK İHALEYE ARACI OLARAK KULLANILDI
Uçakların kalkışlarında, her sortilerinde hava
meydanlarına ve yer hizmetlerine belirli bir ‘kazanç kapısı’ sağlanmış durumda.
THK uçaklarının uçmamasının nedeninin ‘maddi çıkar’ gözetmek olup olmadığı ise
çok büyük tartışma konusu haline geldi. THK uçaklarının uçurulmamasının
ardındaki nedenlere ilişkin konuşan Yüceliş çarpıcı bilgiler paylaştı:
“THK uçakları askeri meydanları ve kendi meydanlarını
kullanıyor. Dolayısıyla herhangi bir konma, konuşlanma ücreti vermiyor. Örneğin
CL 215 uçakları Antalya’ya geldiği zaman Antalya Hava Meydan Komutanlığı’nın imkanlarını
ve pistlerini kullanıyor, dolayısıyla herhangi bir ücret ödenmiyor. Ancak diğer
bir şirketten kiralandığı zaman bu maliyetler artıyor. Zaten bu maliyetleri
azaltmak için THK’nu ihaleye aracı olarak kullandılar. THK kendi uçakları ile
uçmuyor, başka bir şirket üzerinde başka uçaklar kiralanıyor.”
THK KENDİ UÇAKLARIYLA KATILAMIYOR
Mevzuata göre; THK söz konusu uçuşları herhangi bir ücrete tabii olmadan yapabiliyor. İhalelere katılacak olan şirketlere de bu durum açıkça belirtilip buna göre bir fiyatlandırma yapmaları istenebiliyor. THK, araya hiçbir aracı şirket girmeden direkt Rusya’dan kiralama yapabilirdi, ancak araya giren aracı şirket CMC Savunma’nın neden girdiği bilinmiyor. CMC Holding’in web sitesine bakıldığında faaliyet alanlarının bilgi teknolojileri, savunma sanayi, enerji ve inşaat olarak sıralandığı görülüyor. CMC Holding ve Çolak ailesinin ticari geçmişine bakıldığında havacılık ve yangın söndürme konusunda hiçbir deneyiminin olmadığı görülüyor.
2019 yılında kurulan CMC Savunma adlı şirket bir yıl sonra Orman
Bakanlığı'nın açtığı yangın söndürme uçağı ihalesini kazanıyor. Bir sonraki yıl
da yine THK ile birlikte yangın söndürme uçağı ihalesini kazanıyor. Konuya dair
konuşan Yüceliş, “Niye THK bu anlaşmayı direkt yapmadı da aracı koydu, bu aracı
da bu meseleden payını alacak. Soruyorum, THK niye kendisi kiralamadı? Kiralama
yetkisi ve lisansı var…” diyerek tepkisini dile getirdi.
Yaklaşık 30 yıl orman
yangınlarıyla başarıyla mücadele eden THK, iki yıldır kendi uçaklarıyla
ihalelere katılamıyor. THK’nın elindeki uçaklar 4 bin 900 litre su kapasiteli
ancak iki yıldır şartnameye minimum 5 bin litre şartı konuluyor. THK'nın
Rusya'dan veya başka bir ülkeden uçak temin ederek ihalelere tek başına
katılmak yerine, CMC Savunma adlı şirket ile işbirliğine gitmesinin arkasındaki
neden ise gizemini koruyor.
‘BİZE GÖREV VERİLSİN!’
Hali hazırda THK uçaklarının göklerde görünmemesinin nedenine ilişkin de konuşan Yüceliş şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bakım
diyorlar ancak nedenin bakım olmadığını ifade edebilirim. Bilemediğim,
anlayamadığım bazı sebepler yüzünden bu uçaklar uçmuyor. Orman teşkilatımız
yangın söndürme konusunda gerçekten çok iyi, ancak şunu belirtmek gerekiyor.
Türk Hava Kurumu uçakları uçar. Bizim bunu yapacak insan kapasitemiz var. Ben
F-4’lerde uçtum yaklaşık 30 sene. Biz Ege Adaları’na gideceğimiz zaman denizden
yalnızca 10 metre yukarıda 800 kilometre hızla gidiyoruz. Bir kuş çarpsa
öleceğinizi bilirsiniz ama Yunan radarına yakalanmamak için böyle uçardık. Biz
gözümüzü budaktan sakınmayan insanlarız, o alevin içerisine gerekirse gireriz.
Bize görev verilsin, bu işi yapacak çok arkadaşımız var!”
Özgür Cem
Boynueğri
