Arkeoloji ve turizm
çevremiz malum epeydir Göbeklitepe ile uğraşıyor. Yeraltından çıkardığımızı
konuşarak yerüstündekini baraj gölüne gömme aymazlığını perdelemiş oluyoruz
gibi sanki. Bu arada Göbeklitepe’ye “uzay çatı” yaparak binlerce yıllık bir
sentezi de ancak biz oluşturabilirdik.
Şanlıurfa il
merkezinin yaklaşık olarak 22 km kuzeydoğusunda, Örencik Köyü yakınlarında yer alan dünyanın
bilinen en eski kült yapılar topluluğudur. Bu yapıların ortak özelliği, T biçimindeki
10-12 dikilitaş yuvarlak planda dizilmiş, araları taş duvarla örülmüştür.
Diğer anlatımla
Göbekli Tepe, çevredeki oldukça gelişmiş ve derinlik kazanmış bir inanç
sistemine sahip olan avcı-toplayıcı gruplar açısından önemli bir kült
merkezidir. Bu durumda bölgenin en erken kullanımının günümüzden en
azından 11.600 yıl öncesine dayandığı ileri sürülmektedir. Sahi “İlk İnsan”
Adem ile Havva kaç yaşındaydı. Bu arada “Beşikler vermişim Nuh’a, salıncaklar,
hamaklar. Havva Ana’n dünkü çocuk sayılır, Anadolu’yum ben; tanıyor musun”
diyen Ahmet Arif Göbeklitepe’den haberdar mıydı?Söz konusu dikilitaşlar, ‘stilize
insan heykelleri’ olarak yorumlanmaktadır. Özellikle D yapısı merkez
dikilitaşlarının gövdesinde bulunan insan el ve kol motifleri, bu konudaki her
türlü şüpheyi ortadan kaldırmaktadır. Biz Göbeklitepe ile avunup tanıtım için
bölgede dizi çekerken, 2019 yılında dünyadaki arkeolojik keşiflere bakalım mı?
KAFASI
KESİK İSKELETLER
İngiltere'de
Great Whelnetham köyündeki Roma dönemine ait mezarlıkta kafaları vücutlarından
ayrılmış iskeletler bulundu. Suffolk’taki 4. yüzyıla ait olduğu bilinen
mezarlardaki 52 iskeletin 17'sinde kafalar, bacakların yanına ya da arasına
konulmuş durumdaydı. Suffolk eyaleti, MS 1. yüzyılın ortasından MS 5. yüzyılın
başlarına kadar Roma idaresi altında kaldı.
'FİRAVUN'UN
TEK ARKADAŞININ' RENGARENK MEZARI
Mısır’da,
renkli kabartmaları olan yazıtlarla süslenmiş mezar bulundu. Kahire’nin
güneyindeki Sakara’ya yakın noktadaki mezar, yaklaşık 4400 yıl önce Mısır’ı
yöneten Beşinci Hanedan dönemine ait. 'Firavun'un tek arkadaşı' yazısının bulunduğu
mezarın Khuwy adında kıdemli bir yetkiliye ait.
AFRİKA
DIŞINDAKİ EN ESKİ HOMO SAPİENS KALINTISI
Yunanistan'da
bulunan 210 bin yıllık olduğu düşünülen iki kafatasından birinin diğerinden 40
bin yıl daha yaşlı olduğu tespit edilen diğer kafatası oldu. Zira bu kalıntının
bir Homo sapiense ait olduğu belirlenmişti.Böylece Apidima 1 adı verilen
kafatası Afrika kıtası dışında ve dolayısıyla Avrupa'da bulunan en eski Homo
sapiens kalıntısı oldu.
KRALLAR
VADİSİ'NDE YENİ KEŞİFLER
Krallar
Vadisi'nde, yaklaşık 3000 yıl önce kraliyet ailesinin gömüldüğü yerde çok
sayıda keşif yapıldı. Mısırlı arkeologlar o dönemde işçilerin mezarlar için
malzeme ürettikleri bir atölye kompleksi buldu. Ayrıca bölgede çanak çömlek
boyama, mobilya üretimi ve altın temizleme atölyeleri de ortaya çıkarıldı.
Mumyalamadan kalan keten, Vadide ekmek pişirmek ve yiyecek, su depolamak için
kullanılan bir alan da bulundu.
'BRONZ
ÇAĞI'NIN NEW YORK'U'
İsrail’in
Tel Aviv kentinin 30 kilometre kuzeyindeki En Esur kazı alanında 5000 yıllık
bir antik kent keşfedildi. Bölgedeki en büyük Bronz Çağı kenti olan ve 65
hektarlık bir alana yayılan kent, dönemin New York'u olarak adlandırılmaya
başlandı.
30
AHŞAP LAHİT
Mısır'ın
güneyindeki Luksor'da 30 ahşap lahit keşfedildi. 19'uncu yüzyılın sonundan bu
yana ilk kez içinde insan mumyaları olan bu kadar çok lahit keşfedildi.3 bin
yıl önce kurulan 22'nci hanedanlığa ait olduğu belirlenen mumyaların üst düzey
rahipler ve yakınlarına ait olduğu tahmin ediliyor.
2200
YILLIK SAVAŞÇI MEZARI
İngiltere’deki
2200 yıllık bir mezarda, Demir Çağı kalkanı, bir savaş arabası ve şaha kalkmış
bir pozisyonda gömülmüş iki midilli kalıntısı ortaya çıkarıldı.Ülkedeki en
önemli keşiflerden biri olarak adlandırılan kazı çalışmalarında yaklaşık 75
santimetre çapındaki savaş kalkanının üzerinde dikkat çeken süslemeler
bulunuyor.
İRAN'DAKİ
ESRARENGİZ DUVAR
İran’ın
batısındaki Serpol Zehap şehrinde yaklaşık 115 kilometre uzunluğunda tarihi bir
duvar ortaya çıkarıldı. Kuzeydeki Bamu Dağları’ndan güneydeki Zhaw Marg köyü
yakınlarındaki bir bölgeye doğru, uzanan Gawri duvarının hacminin yaklaşık bir
milyon metreküp taş olduğu tahmin ediliyor.MÖ 4. ila MS 6. yüzyıllar arasında
yapıldığı belirtilen taş duvar boyunca yıkılan yapıların kalıntıları da yer
alıyor.
SIRADIŞI
KAFATASI MİĞFERİ
Ekvador’un Salango
bölgesinde yapılan kazılarda eşine ilk kez rastlanan kafatasında miğfere sahip
çocukların kalıntılarına ulaşıldı. Bu miğferlerin diğer çocukların
kafataslarından yapılmış olması arkeologları şaşırttı.