Uzun
yıllardır kırtasiyecilik yapan Erkan Göksu, zincir marketlerde nelerin
satılabileceğine dönük acil kısıtlamanın getirilmesini talep ederken şöyle
konuştu:
“Gıda
marketiyse gıda satsın, ıtriyatsa ıtriyat işini yapsın. Avrupa’da 8 katlı
mağaza yapılıyor ve 8 katında da gıda ürünleri satılıyor. İçeri girdiğiniz
zaman zincir marketlerde olduğu gibi televizyon ya da dekorasyon ürünleri
bulamıyorsunuz. Kozmetik firmasına gidiyorsunuz, 5 kat yalnızca kozmetik.
Olması gereken budur. Herkes işini yapacak! Ben kırtasiyede başak bir ürün
satarsam bu etik olarak doğru değildir. Herkes birbirinin işini yaparsa bu iş
olmaz.”
Esnafın pazar
payının yüzde 40’lara kadar düşerken 4 büyük zincir marketin payının yüzde
60’lara dayandığını aktaran Göksu, şu anda pazar payı liderinin A101 olduğunu
ve büyük bir tekelleşme yaşandığını kaydetti.
ALDATICI REKLAMLAR ESNAFI EZİYOR
Göksu, pazar günleri saat 08.00-11.00 arasında gerçekleştirilmesi planlanan zincir marketlerin açılmaması kararının yetersiz olduğunu belirtirken, şu ifadeleri kullandı:
“Biz kırtasiye esnafı olarak Ekim-Kasım-Aralık aylarında iş yaparsak
yapıyoruz. Diğer aylarda genelde boş geçiriyoruz. Ancak biz ayakta kalmaya
çalışırken zincir mağazalar da kırtasiye ürünü satıyor. Bu duruma bir düzenleme
getirilmesini istiyoruz. Saat düzenlemesinden önce kimin ne satacağına karar
verilsin!”
“Zincir
mağazalar kaçak dövüşüyorlar! Öte yandan aldatıcı reklamlar da zincir
marketlerin karşısında esnafların ezilmesini artırıyor. Örneğin bir elektronik
ürün geliyor ve çok uygun fiyatlı şeklinde reklam yapılıyor. Reklamı yapılan
ürünü 10 mağazasına sorsanız markanın 5’inde yok. Bu şekilde mağazaya çektiği
vatandaşlar farklı ürünler alıp öyle çıkıyor. Reklamdaki ürünü bulana aşk
olsun! Zincir mağazalar istediği gibi hareket ediyor, denetim yok. Her gün daha
fazla esnafın kepenk kapatması bundandır.”
GEÇ AÇILMASIN, ERKEN KAPANSIN!
Muratpaşa İlçesi’nde marketçi esnafı olan Muzaffer Şallı ise AKP hükümetinin esnafın sesini duyması gerektiğini söylüyor.
Şallı, zincir mağazaların pazar günleri geç açılmasına yönelik değil, erken kapanmasına yönelik adım atılması gerektiğini ifade ederken, şöyle konuştu:
“Tatil günü o saatte zaten çok az
kişi alışveriş yapıyor ve bunun bizim gibi küçük esnafa herhangi bir faydası
olmaz. 17.00’de kapatıyoruz ancak biz 5 saat daha açık kalıp 22.00’da
kapatalım. Ek olarak alkol satışına da yasak getirildi, tekel marketlerin beli
bükülmüş durumda. Almanya’da sigara satan sigara satıyor, alkol satan alkol
satıyor, diğer ürünleri de kim ne satacağı belli durumda.”
“TÜM GÜNLER GEÇERLİ OLSUN”
“Akşam saat 20.00’de kapatıyoruz zincir mağazalarla, onlar 18.00’da kapatsa biz 2 saat daha iş yapsak ya da biz 22.00-23.00’a kadar satışa devam edebilsek bile bize faydası olur. Yine zincir mağazalara yönelik bu yasağın yalnız pazar günü değil tüm günler için geçerli olması gerekir.
Her şeyin en ucuzunu sattığını iddia
eden bu zincir mağazalar doğruyu da söylemiyor. Bir markanın peyniri aynı ürün
bende 21.5 Lira iken zincir mağaza 28 Lira’dan satıyor. Bu insafsızlıktır,
üstelik bu mağazalar ürünlerini palet palet alıyor.”
“ESNAF DESTEKLENMEZSE EKONOMİ ÇÖKER!”
Antalya’nın
orta sınıf vatandaşların yoğun olarak yaşadığı mahallelerinden Soğuksu’da çantacı
ve terlikçi olarak ayakta kalmaya çalışan Bülent A. ise zincir mağazaların
pazarlık ve veresiye gibi Türk halkına has kültürel etkileşimlerin önüne
geçtiği görüşünde. Bülent A.’ya göre küçük esnaf Türkiye ekonomisinin bel
kemiği ve küçük esnafa destek verilmemeye devam edildiği takdirde ekonominin
iflas etmesi kaçınılmaz!
HERKES HERŞEYİ SATIYOR!
Çantacı Bülent A., zincir mağazaların çanta, terlik, ayakkabı satmaya başladığını vurgulayarak, en azından bunları küçük esnafın satması gerektiğini belirtiyor.
Avrupa
Birliği’ne girmeye çalışıldığını ancak Avrupa’daki uygulamaların hiç birinin
Türkiye’de olmadığını ifade eden Bülent A., “Orada balıkçı başka bir şey
satamaz, kasap başka bir şey satamaz. Ancak bizdeki zincir marketler her şeyi
satıyor ve küçük esnaf her geçen gün kan kaybediyor” şeklinde konuştu.
“ZİNCİR MARKETLER BİZE NEFES ALDIRMIYOR”
İlerleyen yaşına rağmen terlik ve çanta satışı yaparak ailesini geçindirmeye çalışan Antalyalı esnaf Bülent A. şöyle konuştu:
“Küçük esnaf batarsa, devlet buradan vergi alamayacak, bu insanlar işsiz kalacak. Şu anda 30 bin Türk Lirası vergi borcum var. Bu borç pandemi var diye alınmıyor ama bitmesiyle birlikte kapıma gelecekler.
Büyük zincir marketlerin milyonlarca liralık vergi borcu olduğunu ve bu borçların üstüne gidilmediğini görüyoruz. Biz öte yandan 1 Lira’lık destek almadık devletten.
Bu dükkanda en kötü şartlarda günlük 300-400 Lira’lık satış
yapmam gerekiyor. Günü 110 Lirayla kapattım dün. Zincir marketler bize nefes
aldırmaz durumda.”
Özgür Cem Boynueğri
