İran, 1953 yılında Başbakan Muhammed Musaddık'ın devrilmesine yol açan darbedeki rolü nedeniyle ABD'ye karşı 71 yıl sonra dava açtı.

Darbenin ardından ilk duruşma, Tahran'da bulunan 55'inci Uluslararası Hukuk Mahkemesi'nde yapıldı.

Duruşmaya Katılanlar ve Duruşma Detayları

Duruşmaya, davaya müdahil olan birçok vatandaş ve gazetecinin yanı sıra Musaddık'ın torunu Mahmud Musaddık da katıldı. Mahkeme hakimi Mecid Hüseyinzade, davaya ülke genelinden 20'den fazla eyaletten yaklaşık 402 bin İran vatandaşının dahil olduğunu açıkladı.

TBMM Başkanı Kurtulmuş Endonezya Temsilciler Meclisi Başkanı ile Filistin Konusunu Ele Aldı TBMM Başkanı Kurtulmuş Endonezya Temsilciler Meclisi Başkanı ile Filistin Konusunu Ele Aldı

CIA'nın Darbedeki Rolü ve ABD'nin Hedefleri

Davanın başında konuşan davacı avukatlarından Şami Akdem, "İstihbarat belgeleri ve mevcut kanıtlar, CIA'nın İngiliz istihbarat servisleriyle işbirliği içinde, 19 Ağustos 1953'te İran'ın meşru hükümetine karşı kapsamlı bir darbe planladığını gösteriyor. ABD'nin bu darbedeki temel amacı, İngiltere'nin İran'daki nüfuzunu kendi lehine çevirmekti," dedi.

Tazminat Talepleri ve Mahmud Musaddık'ın Açıklamaları

İranlı avukat, davanın tazminat taleplerini şu şekilde özetledi: "Darbe sonucunda İran vatandaşlarının uğradığı zararın tazmin edilmesini talep ediyoruz. ABD'ye karşı maddi, manevi ve cezai tazminat istiyoruz." Duruşmada hazır bulunan Mahmud Musaddık, yaşlılığı nedeniyle sözlerini ifade edemedi ve hazırladığı yazılı metnin oğlu Gulamali Musaddık tarafından okunmasını istedi.

Gulamali Musaddık tarafından okunan metinde, Musaddık dedesinin petrolü millileştirme mücadelesine tanık olduğunu belirtti. Ayrıca, mahkemeden ABD'ye karşı maddi, manevi ve cezai tazminat talep edildiği vurgulandı.

Davanın Geleceği ve Tarihi Bağlantılar

Duruşmanın ilerleyen günlerde devam edeceği belirtildi. 1953 yılında Başbakan Muhammed Musaddık'ın devrilmesiyle sonuçlanan darbe, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından düzenlenen "Ajax Operasyonu" olarak biliniyor. CIA'nın 2013 yılında gizliliğini kaldırdığı belgelerde, ABD ve İngiltere'nin darbedeki rolüne dair ilk kez kamuoyuna açıklandı. Belgelerde, "Askeri darbe, ABD dış siyasetinin bir parçası olarak CIA'nın yönetiminde gerçekleştirildi," ifadeleri yer almıştı.

Kaynak: AA