O, Osmanlının son dönemlerinde Namık Kemal'in VATAN ya da SİLİSTRE diye yırtındığı, bu gün Bulgaristan'ın SİLİSTRE iline bağlı Totrakan ilçesi, bugünkü adı Sokol olan Tatar Atmaca Köyü'nde doğdu. Yokluğu, yoksulluğu yaşadı; Ülkesinin kurtuluşu için çabalayan bir dönemin aydınları arasında yerini aldı.
--Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurulması ile birlikte, bir çok yerde Öğretmen olarak görev yaptı.
--Çoğu kişi farkında değildir ama, O'nun ilk çıkışı Temmuz 1936'da da Köy Enstitüleri'nin önceli, öncü uygulaması sayılan ilk EĞİTMEN KURSU'nu Eskişehir'de Atatürk'ün büyük desteği ile açar.
--Okur-yazar sayısını artırmak amacıyla, okuma yazma bilen ve askerliğini çavuş olarak yapan gençler arasından seçilenler, altı aylık bir eğitim ile EĞİTMEN olarak yetiştirilir ve köylerine eğitmen olarak gönderilir.
--1937'de Köy Eğitmenleri Yasası çıktıktan sonra, İzmir ve Eskişehir'de ilk köy öğretmen okulları açılmasına öncülük eder.
--1938'de ilköğretim kurumlarında incelemelerde bulunmak üzere Bulgaristan, Macaristan ve Almanya'ya gönderilir.
--28 Aralık 1938'de Hasan-Âli Yücel Milli Eğitim Bakanı olduktan sonra, vekaleten yürüttüğü İlköğretim Genel Müdürlüğü görevine asaleten atanır.
--17 Nisan 1940'ta Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ile birlikte Köy Enstitüleri Kanunun çıkmasını sağlar.
--İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Tonguç'u 25 Eylül 1946'da görevinden alarak, Talim Terbiye Kurulu üyeliğine getirir, bir süre burada çalıştıktan sonra, 1954'te kendi isteğiyle emekli olur.
-- 1958'de hastalanan İsmail Hakkı Tonguç, 24 Haziran 1960'ta yaşama gözlerini yumar.
--Cenazesi Ankara Cebeci Gömütlüğü'ne defnedilir.
--Bu Ülkenin aydınlık geleceğine saçtığın ışıklar için, Çağdaşlaşmasına ektiğin/diktiğin Fidanlar için binlerce kere müteşekkiriz, parlattığın, aydınlattığın yıldızlar arasında, ışıklar içinde uyu emi, sen Öğretmenim!..