ABD Merkez Bankası’nın (Fed) enflasyonla mücadelesi, "yumuşak iniş" mi yoksa "sert iniş" ile mi sonuçlanacağı konusunda merak uyandırıyor. Son dönemde açıklanan ekonomik veriler ve bilançolar, enflasyonun yavaşladığını ve ekonomik büyümenin sürdüğünü işaret ediyor. Ancak jeopolitik gerilimler ve yaklaşan başkanlık seçimleri, bu sürecin önündeki en büyük belirsizlik olarak öne çıkıyor.

Ekonomide Yumuşak İniş Nedir?

Yumuşak iniş, enflasyonu kontrol altında tutmak amacıyla bir ekonominin para politikası araçları kullanılarak resesyona girmeden soğutulması anlamına gelir. Bu süreçte faiz oranları artırılır ve enflasyon düşürülmeye çalışılırken işsizlik oranının büyük ölçüde artmaması hedeflenir. Ekonominin resesyona girmesi ve yüksek işsizlik yaşanması durumunda ise sert iniş söz konusu olur.

1980'lerin başında ABD'de Paul Volcker yönetimindeki Fed, enflasyonu düşürmek amacıyla faiz oranlarını keskin bir şekilde artırarak ekonomide sert bir inişe neden olmuştu. İşsizlik oranı yüzde 10,8'e ulaşmış ve 16 aylık bir resesyon yaşanmıştı. Öte yandan, 1990'ların ortalarında Alan Greenspan liderliğinde gerçekleştirilen para politikası sıkılaştırması, güçlü bir iş gücü piyasasıyla sonuçlanmış ve ABD ekonomisi yumuşak bir iniş yaşamıştı.

İşsizlik Oranı Yumuşak İnişin Anahtarı

Ekonomistlere göre, Fed’in enflasyonu düşürürken resesyondan kaçınma şansını değerlendiren en önemli gösterge işsizlik oranı. İş gücüne katılım oranı, açık iş sayısı ve ortalama çalışma saatleri gibi veriler de bu sürecin değerlendirilmesinde kritik rol oynuyor. Ayrıca reel GSYH büyümesi de ekonominin resesyona girip girmediğini gösteren önemli bir veri olarak takip ediliyor.

ABD’de İşsizlik Oranındaki Değişim

ABD’de işsizlik oranı, Kovid-19 salgını sonrası toparlanma sürecinde kademeli olarak azalarak 2021 yılı itibarıyla yüzde 6'nın altına geriledi. Ancak Mart 2022'de başlayan faiz artırımları sonrasında işsizlik oranı yeniden artmaya başladı ve Temmuz 2024'te yüzde 4,3 ile son 3 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Son olarak eylül ayında açıklanan verilere göre işsizlik oranı yüzde 4,1'e geriledi.

Ekonomik Büyüme İvme Kaybediyor

ABD ekonomisi, Kovid-19 salgını sonrası toparlanma sürecinde 2021'de yüzde 6,1 oranında büyüme kaydederken, 2022’de bu oran yüzde 2,5’e geriledi. 2024’ün ikinci çeyreğinde ise yüzde 3’lük bir büyüme gerçekleşti. Bu süreçte büyümenin yavaşlaması, sıkı para politikalarının bir sonucu olarak değerlendirilirken, ekonominin hala güçlü kalmaya devam ettiği belirtiliyor.

Enflasyon Yavaşlıyor, Yumuşak İniş Beklentisi Artıyor

Fed’in Mart 2022’de başlayan sıkı para politikası, enflasyonun düşmesine yardımcı oldu. Haziran 2022’de yüzde 9 ile zirve yapan enflasyon, son açıklanan verilere göre eylül ayında yıllık bazda yüzde 2,4’e geriledi. Bu veriler, yumuşak iniş beklentilerini destekliyor.

Toplanan inek sütü miktarı yıllık bazda arttı Toplanan inek sütü miktarı yıllık bazda arttı

Bankaların Bilançoları

ABD’nin büyük bankalarının bilançoları, yumuşak iniş beklentilerini destekliyor. Goldman Sachs ve Morgan Stanley’nin net karı artarken, JPMorgan Chase ve diğer büyük bankalar beklentilerin üzerinde sonuçlar açıkladı. Banka yöneticileri, ABD ekonomisinin güçlü kaldığını ve yumuşak inişle uyumlu olduğunu ifade etti. Ancak bazı analistler, Orta Doğu'daki çatışmalar ve ABD başkanlık seçimlerinin getirdiği belirsizliklerin bu iyimserliği bozabileceğini belirtiyor.

Kaynak: AA